Op de bank met... de provincie en Landschap Noord-Holland

Wij&Wadvogels zet twee betrokkenen bij het programma ‘op de bank’ voor een goed gesprek. In deze editie: Sofie de Groot, deelprojectleider voor Wij&Wadvogels namens Landschap Noord-Holland en Hannes Heijmering, beleidsadviseur natuur en recreatie bij de provincie Noord-Holland. Ze nemen plaats op de spreekwoordelijke bank die dit keer aan de oever van het Amstelmeer is gezet, bij een zandplaat die heel treffend ‘De Verzakking’ heet.

‘De verzakking’

Sofie de Groot: “De Verzakking is een zandplaat die ooit is ontstaan bij de aanleg van de Amsteldiepdijk. Die dijk wordt ook wel de 'Kleine Afsluitdijk' genoemd, omdat die in het verlengde ligt van de 'echte' Afsluitdijk. Doordat bij de aanleg van de kleine Afsluitdijk eigenlijk verkeerd materiaal is gebruikt, werd de slappe ondergrond opzij weggedrukt. Daardoor zijn zandplaten ontstaan in het Amstelmeer en komt er ook zoutwater onder de dijk door. Het zilte moeras dat zo is ontstaan, zie je verder bijna nergens in ons land.” 

Damwanden

De Groot: “Er is al eerder geprobeerd om een broedeiland aan te leggen voor pioniervogels zoals de kluut in dit gebied. Maar het gebied heet niet voor niets 'Verzakking'. Die eilanden zijn dus weggespoeld. Voor de tweede fase van Wij&Wadvogels hebben we een nieuwe aanvraag ingediend voor ondersteuning bij een compleet nieuw broedeiland, of beter gezegd: een fort! Het waterschap heeft bij het uitbaggeren van een vaargeul zand en sediment geleverd, waarmee we een nieuw eiland gaan aanleggen dat wordt opgesloten binnen verticale damwanden. Dat is om rovers zoals de vos bij de nesten van de vogels weg te houden.”

Toegevoegde waarde

Hannes Heijmering: “Het mooie van mijn rol bij de provincie is dat ik alleen maar met bewondering en fascinatie naar dit soort plannen hoef te kijken. Voor de inhoudelijke toets leunen wij als provincie helemaal op de deskundigen van het Waddenfonds. Die beoordelen of een plan zoals dit broedfort kans van slagen heeft en of het ook echt iets toevoegt voor de broedvogels van het Waddengebied. Het project moet uiteraard ook passen binnen de doelstellingen van het Waddenfonds. Die richt zich op de subsidiering van projecten voor de natuur en voor duurzame economie, passend binnen de waarden van het Waddengebied. Die toets is dus positief uitgepakt, waarna wij als co-financier tien procent van de totale kosten van een kleine twee miljoen euro voor dit project op ons nemen.” 

Hoogwatervluchtplaats

De Groot: “Inmiddels ligt het eerste zand op zijn plek en houden de bouwers van Boskalis goed in de gaten hoe het allemaal inklinkt. Je wilt natuurlijk niet dat het opnieuw verzakt. Er zaten vanaf het begin al vogels op de zandplaten en het gebied wordt ook volop gebruikt als hoogwatervluchtplaats voor vogels die op de wadplaten foerageren. Maar volgens de betrokken boswachter, Roelf Hovinga, moet het mogelijk zijn om aan het eind van de zomer van 2025 daadwerkelijk te beginnen met de aanleg van het verhoogde broedfort.” 

Elektrisch raster

Heijmering: “Ik zal nooit beweren dat ik een doorgewinterde vogelaar ben, maar dit wordt zeker een plek waar ik zo nu en dan zal gaan stoppen om van de vogels te genieten. Tegelijk vraag je je ook wel eens af hoe ver we soms moeten gaan om de vogels te beschermen. Rond dit fort komt niet alleen een verticale damwand, begrijp ik, maar ook nog slikvlakten met een elektrisch raster tegen de vossen.”
De Groot: “Dat raster is echt nodig. De dichtheid van vossen is nu eenmaal toegenomen en als je daar geen maatregelen tegen neemt, zoals met zo’n stroomdraad, dan is het zeker voor niets wat je voor de broedvogels probeert te doen.”

Konijnenholen   

Heijmering: “Naast de financiële bijdrage aan dit broedfort, draagt de provincie Noord-Holland in fase II van Wij&Wadvogels ook € 265.000,- bij aan een project voor bescherming van de tapuit. Tot het eind van 2026 zal gewerkt worden aan het herstel van de konijnenpopulatie in de Noordduinen. Want met het herstel van de konijnenstand, zouden er ook weer meer konijnenholen moeten komen waar tapuiten in willen broeden. Daarnaast houden konijnen het terrein open met hun eigen manier van grazen, wat ook de tapuiten en de insecten ten goede komt.”

Rust voor broedvogels

De Groot: “We zitten nu in de mooie, scheppende fase van het project. Het leuren om geld is nooit leuk, maar als je dan ziet dat het daadwerkelijk allemaal in gang wordt gezet en je ziet binnen de kortste keren ook vogels op de zandplaten, dan weet je waar je het voor doet.

Heijmering: “Ik ben ooit opgeleid als recreatiesocioloog en vanuit die achtergrond vind ik het ook heel mooi hoe Wij&Wadvogels naar de beide kanten van de medaille kijkt. De voorloper van dit project heette ook niet voor niets ‘Rust voor Vogels, Ruimte voor Mensen’. Er moet zeker ruimte zijn voor recreatie, maar dat moet niet ten koste gaan van natuurwaarden. Ik ben ook niet van de school die alle natuur open wil zetten voor recreatie om zo voor draagvlak te zorgen. Dat broedfort in het Amstelmeer, dat wordt een prachtig toevluchtsoord voor de vogels. En van een flinke afstand ook voor de mensen met een verrekijker.”

Tekst: Rob Buiter
Foto tapuit: Martin Hierck